استئاریک اسید (Stearic Acid) یا اسید اکتادکانوئیک یک اسید چرب غیراشباع با فرمول شیمیاییC18H36O2 می‌باشد. اسید استئاریک به صورت طبیعی در بسیاری از چربی‌های حیوانی و گیاهی وجود دارد. همچنین این ترکیب به صورت مصنوعی و سنتزی در اثر جداسازی و هیدروژناسیون چربی‌ها و ترکیبی از اسید استئاریک (C-18) و اسید پالمیتیک (C-16) می‌باشد. شکل ظاهری اسید استئاریک که به آن ستیل استیک اسید نیز می‌گویند را می‌توان به صورت یک جامد شکری سفید و مومی شکل توصیف کرد.
این ترکیب قابلیت انحلال‌پذیری کمی در آب دارد ولی در اتانول و اتر به صورت محلول در می‌آید. در صنایع غذایی از استئاریک اسید با غلظت کم استفاده می‌شود. از کاربردهای دیگر این ماده شیمیایی می‌توان به استفاده از آن در تولید پلاستیک، شمع، صنعت آرایشی و بهداشتی و در تولید گچ‌های ریخته‌گری اشاره کرد.
نام‌گذاری آیوپاک Octadecanoic acid | |
نام‌های دیگر استئاریک اسید – اسید اکتادکانوئیک | |
فرمول شیمیایی | C18H36O2 |
جرم مولی | 284.48 g/mol |
چگالی | 0.847 g/cm3 |
شکل ظاهری | جامد شکری سفید رنگ |
انحلال‌پذیری در آب | 3 mg/L (20 °C) |
کاربردهای استئاریک اسید چیست؟
کاربرد استئاریک اسید در صنایع آرایشی و مراقبتی
استئاریک اسید در صنایع آرایشی و مراقبتی به عنوان امولسیون‌کننده و پایدارکننده در محصولاتی همچون کرم‌ها، لوسیون‌ها و دئودورانت‌ها به کار می‌رود و موجب تثبیت فرمول نهایی آن‌ها و ماندگاری بیشتر می‌شود. استفاده از این ماده در محصولات آرایشی و بهداشتی روی پوست موجب نرمی، احساس خنکی، از بین بردن منافذ و جلوگیری از بروز جوش پوستی می‌شود. همچنین استاریک اسید به عنوان یک سورفکتانت در تولید پاک‌کننده‌های پوستی به دلیل خاصیت پاک‌کنندگی بالا در کنار جلوگیری از پاک شدن چربی‌های طبیعی روی پوست به کار می‌رود.
از دیگر کاربردهای استئاریک اسید در این صنعت می‌توان در تولید صابون به دلیل خاصیت سخت‌کنندگی و کمک به شکل‌پذیری و در تولید شامپو جهت ایجاد شکل مرواریدگونه اشاره کرد.
کاربرد استئاریک اسید در صنایع دارویی
استئاریک اسید کاربردهای متنوعی در صنایع دارویی دارد. از این کاربردها می‌توان به استفاده به عنوان روان‌کننده جهت پر کردن کپسول‌ها، نگهدارنده ار محتویات داخل قرص‌ها و سخت‌کننده در تولید آبنبات‌های درمانی اشاره کرد. همچنین وجود این ماده در تولید قرص‌ها می‌تواند موجب راحت‌تر شکسته شدن آن‌ها شود.
کاربرد استئاریک اسید در صنایع غذایی
از استئاریک اسید می‌توان به عنوان یک جایگزین برای اسیدهای چرب ترانس در صنایع غذایی استفاده کرد. این ترکیب هیچ تاثیر منفی به روی کلسترول خون نمی‌گذارد و جایگزینی سالم است.
همچنین اسید استئاریک برای تولید انواع آبنبات جهت سفت و سخت کردن آن به کار می‌رود.
کاربرد استئاریک اسید در صنایع شمع‌سازی
از دیگر کاربردهای استئاریک اسید در شمع‌سازی است. این ماده به عنوان ماده‌ای افزودنی به پارافین استفاده می‌شود که باعث افزایش نقطه ذوب پارافین می‌گردد. همچنین موجب بیشتر شدن مدت زمان سوختن شمع نیز می‌گردد.
کاربرد استئاریک اسید در صنایع گچ‌سازی
از اسید استیک در تولید گچ‌های ریخته‌گری به عنوان یک ترکیب جداکننده استفاده می‌شود. تهیه این ترکیب به کمک استئاریک اسید موجب جدا شدن راحت گچ از قالب می‌شود. این ترکیب در اثر حل شدن استئاریک اسید در آب و ریختن آن در سطح قالب و واکنش آن با کلسیم موجود در گچ به وجود می‌آید. استئارات کلسیم به درست آمده به عنوان عامل رهاشونده عمل می‌کند.
بازار و قیمت جهانی استئاریک اسید به چه صورت است؟
طبق آمارهای اعلام‌شده بازار جهانی، استئاریک اسید در سال 2021 حدود 34 میلیارد دلار تخمین زده شده و رشد آن تا 50 میلیارد دلار در سال 2026 تخمین زده شده است. سهم زیادی از این رشد را در کنار صنایع غذایی و دارویی، صنایع آرایشی و بهداشتی به خود اختصاص داده است. قیمت جهانی استئاریک اسید با توجه به خلوص، کاربرد، شرکت تولیدکننده و همچنین مقدار خریداری‌شده از 1 تا 5 دلار برای هر کیلوگرم آن متغیر است.
عوارض استفاده از استئاریک اسید چیست؟
تماس با استئاریک اسید به صورت خام می‌تواند موجب بروز حساسیت، تحریک چشم و پوست، خارش، سوزش و التهاب گردد. این ماده به طور کلی برای مصارف خارجی بوده و دوز بالای آن در مصارف داخلی خطرات زیادی به همراه دارد.
علائم هشدار استئاریک اسید
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.